Gesprek met Iris van Herpen

Iris van Herpen in gesprek met Cornald Maas, 30 oktober 2017

[CM:] Je hebt vanavond veel mogen horen over je werk, door juryvoorzitter Els van der Plas en minister Ingrid van Engelshoven. Was er iets in het bijzonder wat je op viel of wat je mooi vond wat gezegd werd?
[IvH:] Ik vond het heel mooi dat het zo persoonlijk was, ik had niet verwacht dat mensen zich zo erg in mijn werk verdiept hadden. Een uitgebreid verhaal van het begin tot nu, heel mooi om te horen.

Er stonden stukken over jou in de Volkskrant, in Trouw er zijn prachtige analyses geschreven. Wat drijft jou altijd weer als jij iets maakt, want je hebt zoveel verschillende prachtige creaties gemaakt. Maar wat is de kern daarvan?
Een groot deel van de kern is nieuwsgierigheid maar ook gedeeltelijk frustratie. Omdat ik denk dat er nog zoveel meer kan dan dat ik om me heen zie. Ik probeer heel erg de onzichtbaarheid zichtbaar te maken.

Hoe beteugel je dan de frustratie als deze te groot wordt?
Het is altijd weer een onderzoek naar nieuwe technieken, materialen en samenwerkingen. Het is voor mij heel belangrijk om bij iedere collectie weer een stap dieper te gaan. Want ik denk dat mode een heel breed begrip is, ik denk dat er nog veel meer mogelijk is dan dat ik zelf nu kan en wat ik om me heen zie.

Als we nu kijken naar de jurk die voor ons staat, kun je hier iets over zeggen? Waar is deze van gemaakt?
Deze jurk is gemaakt van een organza stof, die we eerst geprint hebben en daarna geplisseerd. Wat wel typerend van mijn werk is, is dat ik gebruik maak van traditionele materialen maar ook van nieuwe technieken. De collectie die jullie vanavond hebben gezien was ook geïnspireerd op het werk van Kazuya Nagaya. Daarom was het heel bijzonder vanavond om dit samen te zien.

Je zoekt altijd naar niet voor de hand liggende samenwerkingen, met wetenschappers uit de kunsten maar ook uit de technologie. Je hebt verteld aan de kranten dat het beter is om verder van elkaar af te staan. Kan je hier meer over vertellen?
Deze samenwerkingen komen voort uit fascinatie voor het onbegrijpelijke. Ik haal veel inspiratie uit de wetenschap maar ook uit architectuur en uit dans. Het zijn disciplines die ergens ver van mode liggen maar juist daarom heel erg goed te combineren zijn.

En als het gaat om mensen die internationaal je werk dragen, hoe gaat dat dan in zijn werk? Hoe kom je met deze mensen in contact? Of hebben zij een creatie van jou aangeschaft?
Het kan allebei, soms heb ik direct contact met iemand, dan vraagt iemand mij om iets te maken. Soms zie ik opeens dat internationale beroemdheden mijn werk dragen. Dan heeft iemand het ergens gekocht of gevonden.

En als er wel contact is? Je bent super precies, stel je daar dan ook nog voorwaarden aan?
Ja, het moet wel mijn werk blijven en ik moet erachter staan. Tot nu toe heb ik nog nooit gehad dat iemand iets vroeg waar ik niet achter stond. Ik denk ook dat mensen naar me toe komen omdat ze mijn werk kennen en dus al een bepaald idee hebben dat bij mij aansluit.

Is het moeilijk om het uit handen te geven?
Ik geef het niet echt uit handen, ik doe mijn werk samen met mensen. Dat vind ik fijn, maar ik vind het ook belangrijk om onderdeel van het proces te zijn.

Je familie is hier, je ouders, je oma. Werd je altijd door je ouders en familie gestimuleerd, kreeg je van hen de ruimte om te doen wat je wilde doen?
Ja, ik ben enorm gestimuleerd door mijn familie als kind. Ik heb dans-, viool- en schilderlessen gehad, het was echt onderdeel van mijn jeugd. Ik wist ook al vrij jong dat ik naar de kunstacademie wilde en daar hebben ze mij ook altijd in gesteund. Hier ben ik ze heel dankbaar voor.

Is je familie ook weleens kritisch op je werk? Zeggen ze ook weleens dat ze creaties minder mooi vinden? Of laten ze dit merken?
Mijn familie kan kritisch zijn ja, ze zeggen het vaak niet, maar ik merk het wel. Dat kan overigens ook mijn interpretatie zijn. Dat zou wel zo moeten zijn denk ik, het zou raar zijn als ze maar met één blik zouden kunnen kijken.

En wat net ook gememoreerd werd in het juryrapport, de kiem werd het zelfs volgens mij genoemd, bij je oma op zolder. Was dat inderdaad een veel betekende periode voor je?
Ik vind het moeilijk om daar een soort van waarheid in te creëren. Het is onderdeel van m’n jeugd geweest en mijn eerste aanraking met een ander soort kleding dan dat ik in het dagelijks leven zag. Ik denk dat het wel onderdeel is geweest voor het ontstaan van mijn fascinatie.

Heb je al enig idee wat je met het prijzengeld gaat doen?
Ja ik wil het in drie projecten/ontwikkelingen stoppen waar ik nu mee bezig ben. De eerste is materiaal ontwikkeling op het gebied van 3D printen in combinatie met handwerk. Daar heb ik al redelijk wat ervaring in, maar ik denk dat ik nog vele stappen vooruit kan. Hier wil ik graag meer in gaan doen. Op dit moment ben ik bezig met mijn nieuwe show in Parijs. Daar ga ik een samenwerking aan voor een nieuw concept waar ik ook een gedeelte van deze prijs in ga stoppen. Ik kan helaas nog niet zeggen wat dit is omdat dit nog geheim is. Dat komt in januari 2018 uit. Ik ben daarnaast bezig met een nieuw boek over mijn werk. Dat boek moet meer gaan over het proces. Ik heb al een aantal boeken gemaakt ook in samenwerking met diverse musea en dat ging over het eindproduct. In dit boek wil ik vooral het proces, dat voor mij zo belangrijk is, laten zien.

Is dat bijvoorbeeld ook om aan studenten en jonge mensen van nu te laten zien hoe jij te werk gaat?
Ja en misschien ook wel omdat het proces voor mij zoveel belangrijker is dan het eindproduct. En ik eigenlijk tot nu toe in de communicatie van mijn werk toch wel heel erg op het eindresultaat gefocust ben. Ik wil mensen graag iets dichterbij laten komen.

Hoe krijg je het voor elkaar, je bent 33 jaar net gememoreerd en de jongste winnaar van de Johannes Vermeer Prijs. Je hebt al veel bereikt, maar je rust niet op je lauweren. Voel je weleens de druk of de verwachtingen van andere mensen? Of kan je je hier van afsluiten en hoe ga je hier mee om?
Ja daar kan ik me wel goed voor afsluiten. Ik denk dat de grootste druk die ik voel toch echt uit mij zelf komt. Ik ga hiermee om door steeds weer nieuwe collecties te maken, dit is wel echt mijn uiting van alle gedachtenprocessen die door mij heen gaan.

Tot slot wil ik Salvador Breed bedanken, die groot onderdeel is van alles wat ik doe. Een aantal mensen uit mijn studio, Paul van As, Petra Schuddeboom en Emma van de Merwe die heel veel voor mij betekenen. Mijn ouders en mijn oma die in de zaal zitten. Ik wil ook graag Davy van Spicepr bedanken die van het begin af aan een enorme hulp is. Het Groninger Museum en het Centraal Museum Utrecht die mij ook vanaf het begin af aan gesupport hebben. En natuurlijk heel veel dank aan de jury. Het is een eer die ik niet onder woorden kan brengen. Enorm veel dank!